22. ožujak - Svjetski dan voda

 
 

 

HOME

  

Voda i katastrofe

Budi informiran i budi spreman

Saznanja o ozbiljnošću problema o vodama prisutna su godinama. Prve važne preporuke bile su formulirane na Konferenciji UN o vodama koja je održana 1977.godine u Mar del Plati (Argentina). I drugi skupovi su se bavili problemima voda, kao što je Međunarodna konferencija o vodama i okolišu, koja je održana 1992. u Dublinu (Irska), kao i Konferencija UN o okolišu i razvoju, koja je održana 1992. u Rio de Jeneiru (Brazil). U 1994. godini Komisija UN za održivi razvoj donijela je zaključak da je potrebna opsežna procjena vodnih resursa slatkih voda uključujući i buduće potrebe za vodama. Ovdje treba spomenuti i Ministarsku deklaraciju s Međunarodne konferencije o pitkoj vodi (Bonn, 2001.) u kojoj se apelira na jačanje koordinacije aktivnosti unutar sustava UN-a glede pitanja pitke vode. UNESCO-u je, u sustavu organizacije UN-a, dodijeljena vodeća uloga.

Opća skupština UN je svojom rezolucijom A/RES/47/193 od 22.II 1993. odlučila da se 22. ožujak svake godine obilježi kao Svjetski dan voda. Ideja se sastoji u tome da se na taj dan, diljem svijeta, posebno skrene pozornost na probleme vezane za vodu i vodne resurse.

Ove godine je jedanaesta godina kako obilježavamo Svjetski dan voda, a teme prethodnih godina bile su:
   1994:  Briga za naše vodne resurse je obaveza svakoga;
   1995:   Žene i voda
   1996:   Voda za žedne gradove
   1997:   Voda na Zemlji: Ima li je dovoljno?
   1998:   Podzemne vode: nevidljivi resurs
   1999:   Svi živimo nizvodno
   2000:   Voda za 21. stoljeće
   2001:   Voda i zdravlje
   2002:   Voda i razvoj
   2003:   Voda za budućnost
   2004:   Voda i katastrofe

Prirodne katastrofe uzrokovane vodom

Zadnjih godina sve više se govori o vodi: kao uzročniku nekih prirodnih nepogoda i katastrofa, kao sirovini koja je potrebna za život, kao generator sukoba među državama, i koje ima sve manje i manje za sve više i više stanovnika.

Kada govorimo o prirodnim katastrofama uzrokovanim vodom onda prvenstveno mislimo na: poplave, suše, tropske ciklone, razbijanje olujnih valova o obalu, klizišta, naplavine, protoke mulja, snježne mećave, lavine te odrone snijega i leda.

Definicija prirodnih katastrofa, prema njihovom socijalnom i ekonomskom učinku razlikuje se od države do države. Neki osnovni kriteriji navedeni su u tablici.  

Tablica 1. Neki osnovni kriteriji za definiranje prirodne katastrofe

KATEGORIJA

KRITERIJ

Značajna katastrofa

Šteta >= 1 % bruto nacionalnog dohotka

Broj ugroženih ljudi

1 % ili više od cijele populacije

Broj poginulih

100 ili više

U tablici 2. navedene su štete od prirodnih elementarnih nepogoda i katastrofa u Republici Hrvatskoj (103 USD) u razdoblju: 1980.-2002.godina. Iz tih podataka se može zaključiti da su najveće štete bile od suša. Interesantno je spomenuti da su štete od suša pet puta veće od šteta od poplava. Inače u zadnjih 40 godina drastično se povećavaju štete od prirodnih elementarnih nepogoda i katastrofa.

Tablica 2. Štete od prirodnih elementarnih nepogoda u Republici Hrvatskoj (103 USD), Razdoblje: 1980 - 2002.

GODINA

SUŠA

OLUJA
TUČA

POTRES

POŽAR

POPLAVA

MRAZ

OSTALO

VIŠE
UZROKA

UKUPNO

1980

-

-

-

-

-

-

-

209.956

209.956

1981

-

7.584

9.832

-

-

21.348

-

-

38.746

1982

-

15.784

60.405

-

15.004

-

1.169

-

92.362

1983

6.764

18.626

-

31.634

312

-

208

-

57.544

1984

1.967

13.388

2.475

634

16.244

127

4.124

-

38.959

1985

16.907

652

-

44.711

-

90.580

29.396

-

182.246

1986

-

131.482

350.775

5.759

-

17.743

6.560

-

512.319

1987

-

116.169

-

21.553

-

22.884

-

-

160.606

1988

323.854

4.054

-

20.865

682

128.193

79

-

477.718

1989

-

26.625

13.425

23.475

138.390

588

-

-

202.503

1990

849.488

12.878

186.540

62.548

9.043

-

-

-

1,120.497

1991

-

243.005

-

-

8.735

50.214

5.078

33.111

340.143

1992

346.307

41.770

-

-

-

-

-

63.968

452.045

1993

126.624

20.285

-

22.542

40.897

-

15.010

-

225.358

1994

101.061

49.248

-

2.356

30.381

-

6.934

-

189.980

1995

1.599

37.357

-

38.235

7.051

2.043

2.702

-

88.997

1996

3.284

34.646

21.086

25.420

23.911

-

244

4.613

113.204

1997

1.180

83.969

-

29.240

13.001

97.737

48

13.742

238.917

1998

9.760

114.650

-

34.684

38.223

3.672

16.358

-

217.347

1999

-

65.324

-

670

50.220

-

-

-

116.214

2000

223.147

15.287

-

8.785

1.581

-

17.855

-

266.655

2001

15.529

21.182

-

6.330

12.456

45.130

6.754

-

117.381

2002

460

21.639

-

1.963

3.241

30.659

2.523

-

60.485

suma

2,027.922

1,105.604

604.538

381.404

409.382

510.918

115.042

325.390

5,520.200

%

36.7

20.

11.7

6.9

7.4

9.3

2.1

5.9

100

 

 

Kao što je rečeno, moto ovogodišnjeg Dana voda je: Voda i katastrofe - Budi informiran i budi spreman. Očigledno je da voda, kao ključna sirovina, koja je prostorno i vremenski vrlo nejednoliko raspoređena, sve više postaje čimbenik ograničavanja gospodarskog i društvenog razvitka pa prema tome i čimbenik politike. Potrebe za slatkom vodom se stalno povećavaju i zato vode treba kontinuirano procjenjivati i pažljivim gospodarenjem sačuvati. Samo zajedničke akcije na lokalnom, nacionalnom, regionalnom i globalnom nivou mogu osigurati održivi razvitak. Državni hidrometeorološki zavod više od 57 godina aktivno sudjeluje, a sudjelovat će i u budućnosti, u svim akcijama vezanim za vode kao što su: procjena vodnih resursa, prognoze i upozorenja, uključujući prognoze poplava i suša, te zaštita vodnih resursa.